KEÇE

Çeşitli kaynaklarda değişik tanımlarıyla karşılaşılmakla beraber genel olarak tepme keçe; deri ürünü hayvan liflerinin, nem, ısı, basınç ve hareket etkisi ile örtü hücrelerinin birbirine çözülmeyecek şekilde kenetlenmesinden elde edilen yüzeylerdir.

Yünün çeşitli yollarla sıkıştırılmasıyla yapılan, çok kalın, dokunmadan oluşturulmuş bir tür kaba çözgüsüz kumaş ile bağlantılı işler ‘keçecilik’ adı altında toplanmakta ve bu mesleği uygulayan ustalara ‘keçeci’ denilmektedir.

Yapılışı da göz önüne alınarak yapağıyı hasır üzerine yaydıktan  ve ikisini bir dürdükten sonra ayakla basa basa, yuvarlayarak yapılan bir tür yaygı olarak tanımlanır.

Günümüze ulaşan keçe türleri bebek keçesi, pala, maket (sedir), yolluk, minder, namazlık, yastık, yüklük, kepenek, yamçı, yelek, külah, dolak, koşum keçesi, haşa, eyer, duvar keçesi, tandır kebesi, heybe, torba, turluk, alacık şeklinde sıralanabilir.

Genellikle kuzunun ilk kırkımı olan haziran yününden iyisi, koyunların ikinci kırkımı olan ağustos ayında elde edilen yününden ikinci kalitesi yapılırken kalıp, kalıpleş, çubuk (sepki), makas, halat, su kabı, süpürge, terazi, buhar kazanı vb. gibi araçlar kullanılır.

Keçe, ditme, atma, dökme, dürüm yapma, kapaklama, pişirme, kazıklama, oklavalama, karıştırma ve tığlama işlem basamaklarıyla oluşturulur.
Önceleri ayak ve elle genellikle hamamın bir ünitesinde yapılan keçecilik giderek atölyelerde dökme işlemi ve dürüm yapma dışında genellikle makine yardımıyla yapılmaktadır.

Keçeler  tek renkli ve birden fazla renkli keçeler olarak iki ana başlık altında gruplanır. Doğal renkli keçelerin işlemelerle süslenmiş çeşitleride vardır.

Özellikle semer, palan ve deve palanı yapanlar  ürünlerini çuvaldız türü iğneler ve keçi kılından ipliklerle işleme yaparak ürünlerini bezemektedir.

Keçeleri bezeme yollarından biri, hasıra döşenen renkli keçelerle tasarlanan süslemelerin üstüne yün serilerek hasırla birlikte sarılıp sıkıştırılmasıyla gerçekleşir. Bir diğer yolu ise keçe üzerindeki tiftik iplerin bağlama batik yoluyla renklendirilerek yapılandır.  Aplike edilmiş kabartma izlenimi veren keçe parçalarıyla ayırt edilen ‘kıymalı keçe’ ise tek renkli ve bezemeli keçelere örnektir.

Bu alanda yapılan bir araştırmaya göre Konya, Afyon, Balıkesir, Bigadiç, Manisa, Maraş, Sandıklı, Turgutlu, Tire, Ödemiş, Bergama, Akhisar, Simav, Savaştepe, Karacasu, Yalvaç, Serinhisar, Tavas, Denizli, Şanlıurfa, Ağrı, Bursa, Korkuteli, Kütahya, Adıyaman, Besni, Mardin’de keçe yapıldığı belirlenmiştir.

Konu ile ilgili detaylı bilgi için bkz.