Çorap / Eldiven ve Harik

Örgücülük üzerine yapılmış çalışmalar Anadolu ve Rumeli’nin çeşitli çorap türleri, Sivas çoraplarının desen, teknik ve özellikleri yanı sıra, Ankara-Ayaş, Afyon-Emirağ, Malatya, Van, Rize, Trabzon çorap ve çedikleriyle ilgili bilgiler vermektedir.(1)

Bu ürünler arasında özellikle bir ya da beş şiş ile örülen çoraplar ilgi çekmektedir.
Bir şiş ile örülen çoraplara Antalya ve Emirdağ Yunak’ta rastlanmaktadır. Genellikle erkek örücülerin yaptığı bu tür uygulamalarda tığ (ucu çengel biçiminde mil) kullanılmaktadır.
 
Çoraplar tek renkli ve çok renkli olarak iki ana başlık altında toplanır. Gerek tek, gerekse çok renkli çoraplarda yatay, dikey ve diagonal sularla ya renk ya da ilmeklerin nitelik ve niceliklerini değiştirerek süslemeler yapılır. Örgüler arasında halk dilinde çorap örgüsü olarak isimlendirilen ‘düz örgü’ler desen açısından oldukça zengindir.

Çok renkli çorapların boğazlı modelleri Antalya, Isparta, Sivas, Hakkari örnekleri kayda değerdir. Benzer durum Konya, Afyon, Behramkale, Çorlu ve yörelerinde örülen çedik, patik vb. isimlerle bilinen boğazsız çoraplar için söz konusudur.
Çok renkli çoraplar arasında bir grup, işleme izlenimini veren görünümü ile dikkat çekmektedir. Örgü ipliğinden başka, süsleme  iplikleri kullanarak, ya düz örgü ilmekleri üzerinde yürütülen ya da ilmeklere sarılarak, dolanarak yapılan bu örgülerin dolama, iğne ardı, zincir ve sarma vb. isimler verilmiş olan uygulama biçimleri olup Sivas, Van, Rize gibi merkezlerde ilginç örnekleri görülür.

Tek renkli çorapların düz örgü ile örülmemiş grubunda, örgünün düz, ters, eksiltme ve arttırma ilmeklerinden geliştirilerek yapılmış süslemeli örgüler gözlenmektedir. Bunların özen gösterilerek, beyaz yünle örülen tek renkli ‘damat çorapları’nda selvi, kılçık, fındıklı olarak isimlendirilen delikli (ajurlu) örgü vb.gibi çeşitleri vardır. Benzeri Ayaş’taki tiftik kadın ve çocuk çorapları için de geçerlidir.
Tek renkli çoraplar arasında, Karapınar, beyaz dışında çok ince eğrilmiş, sarı, mavi, pembe renklerle yapılan yün çoraplarıyla,
Afyon ise beyaz tek renkli topuksuz ve her büyüklükteki ayağa giyilebilen yün çoraplarıyla dikkat çekmektedir.
Sivrihisar’da çoraplar krem ya da beyaz olup ajurların, genellikle konçlarda yer aldığı görülür

Reşik/Harik

Yüzü tiftik ve yünle örülmüş, tabanı kendir ipinden oluşturulmuş hasır örgü ile kaplanan, Van, Hakkari, Bitlis ve Şırnak’ta karşımıza çıkan ve yörede ‘reşik’ olarak isimlendirilen bu ayakkabılar, örgücülük alanında, örücülük ile birlikte yapılan en ilginç türlerden  biridir.

Benzeri ‘harik’ adıyla Bitlis’te karşımıza çıkar. Harik ustası kendir ipinden hazırladığı hasır örgü biçimindeki tabanı yünle besler, keçe taban kalıbına diktikten ve astarladıktan sonra üstünü ayrıca örülen ayakkabı yüzü ile birleştirir ve ayakkabıyı bağcıkları ile tamamlar.

İlgili konular hk. detaylı bilgi için bkz.