İPEK HALILAR 

İlk Türk ipek halı örneklerine 18.yy.da rastlanır. Yün yerine ipek ipliğin kullanıldığı Türk ipek halıları gerek desen gerekse sıklık açısından farklılıklar göstermektedir.

Anadolu’nun çeşitli merkezlerinde dokunan Anadolu ipek halıları ve saray atölyelerinde dokunan ‘saray ipek halıları’ arasındaki farklılığın temeli, teknikten gelen bir özellik olan ‘sıklık’ ile açıklanabilir.

Sıklık, halı üzerinde görülen süsleme elemanlarının kullanılmasında, düzenlenmesinde en büyük etkendir. Sıklık arttıkça motifler daha naturalist ve istenilen biçimde dokunabiliyorken, sıklık azaldıkça motifler tamamen soyutlanmakta ve geometrikleşmektedir.

Anadolu ipek halıları;

Dokunduğu bölgedeki yün halıların özelliklerini yansıtır. Sıklık, desen ve renkler hemen hemen aynıdır. cm2 ye düşen düğüm sayıları 9, 16 ve 25 tir.

Kayseri, Sivas, Bandırma ve Uşak ipek halılarının dokunduğu yerler aynı zamanda yün halı merkezleridir.

Kayseri’de; Gördes motifleri etkisiyle yapılmış seccadeler, çok az göbekli ve madalyonlu halılar görülür. Renkler, krem, kırmızı, ceviz yeşili ve pembedir.

Sivas’ta; mihraplı, yanyana çift mihraplı seccadelere rastlanır.

Bandırma’da; Gördes etkisiyle birlikte Kula yün halıları etkisi vardır. Genellikle pastel renkler hakimdir.

Uşak’ta; Anadolu ipek halıları yanında saray için dokunan saray ipek halılarının süsleme özelliği etkisinde ipek halılar görülür.

Anadolu’da dokunan ipek halılardaki ortak özellik, seccade tipinde dokunmalarıdır.

Saray ipek halıları;

XVI. yüzyılda ‘ Klasik Osmanlı Halıları’ adı altında toplanan ikinci grubu Saray Halıları oluşturur. Bu  Türk halı sanatında yeni bir tekniğin ve tümüyle natüralist çiçek motiflerinin görüldüğü bir gruptur. Saray içinde ve dışında, saraya bağlı atölyelerde dokunmuşlardır.

Saray halıları başlangıçta, üslûbun getirdiği zorluktan dolayı önceleri İran düğümü ile dokunmuşlardır. Daha sonra, ipek ipliğin sağlamlığı sayesinde ve tekniğin olanaklarıyla Türk düğümü kullanılmaya başlanmıştır. Böylece aynı dönemin diğer sanat kollarında görülen desen zevkinin, teknik bakımdan en zor uygulanabileceği halıcılığa da aksetmesi mümkün olmuştur.

Bu dönemde halılar  Osmanlı saray üslubunu oluşturan saray nakkaşlarının çizdikleri desenlere göre yapılmıştır. Bu örnekler  dönemin kumaş,  kilim,  çini,  tezhip ürünlerinde görülen üslup birliğinin halı sanatındaki temsilcileridir.

Saray halıları, Türk halı dünyasına üslûp özelliğinin zorlayıcılığından dolayı, halı tasarımcıları kazandırmıştır.
Osmanlı saray halılarında sonsuza değin uzanan (sonsuzluk prensibi) zemin deseni esastır. Madalyon motifi ise bu zemin üzerinde ikinci derecede önemlidir.

Günümüzde Türk ipek halılarında görülen sıklık cm2 de (10x10) 100 düğümdür . bunun yanısıra (28x28) 784 düğümlü ipek halı üretimi yapılabilmiştir.  Bkz. Hereke Halısı
Halıdaki cm2 ye düşen düğüm sıklığının etkisiyle, natüralist üslûbun egemenliğinde; kıvrık dallı zeminlerde iri yapraklar, lale, sümbül, karanfil, gül ve gül goncası gibi gibi çiçekler saray halılarının süsleme anlayışını yansıtır

detaylı bilgi için bkz.