HESAP İŞLERİ

Bu teknikle yapılan işlemeler, her iki yüzü de kullanılan çevre, havlu, uçkur, hamam takımları, örtü ve peşkir gibi eşyalarda uygulanmıştır.

Hesap işi uygulanacak kumaşlar, atkı ve çözgü iplikleri sayılabilecek seyreklikte ve bezayağı dokuludur.

Düzenli ve seyrek dokunmuş keten, pamuklu, yünlü ve ipekli el dokumalarının seçildiği bu tür işlemelerde; ipek pamuk, yün, mat ve yumuşak bükümlü ipliklerin yanısıra sim veya sırma (tel sim) metal iplikler kullanılır.

Hesap işiyle yapılan motiflerin daha belirgin olmaları için genellikle çevrelerine sırma, sim veya koyu renk iplikle çerçeve yapılır ki, buna ‘ gözeme’ denir.

Hesap işi tekniklerinden bazıları aşağıdaki gibidir. Bu tekniklerden mürver ve tel kırma dışında tümünün, kumaşın iki yüzünde de görünüşü aynıdır.

-  Düz hesap işi; düz iğne de denilen bu teknik, en basit işleme şeklidir.

-  Verev hesap işi;  düz iğne tekniğine çok benzer.

-  Muşabbak; bu teknikte ortaya delikli bir işleme türü çıkar. Muşabak ve mürver gibi delikli işleme tekniklerinde, kumaşın yüzeyinde oluşan gözler iplik çekerek değil, iplikleri toplayarak yapılır. 

-  Mürver; muşabbak gibi  kafesli olan bir işleme türüdür ve sayma esasına dayanır.

-  Pesent; Türk işlemelerinde en çok kullanılan tekniktir, atkı ve çözgü ipliklerinin sayılmasıyla yapılır. Bu teknikte genellikle değişik renkte ipek veya bükülmüş iplik kullanılır ve buna ‘tahrirli pesent’ denir. Bu teknikte renkler çok iyi belirlendiğinden çiçek motiflerinin işlenmesi için çok uygundur.

- Susma; Arada tek bir tel bırakarak uygulandığı için ipliklerin arasında yalnız bir iplik bulunan şekiller meydana gelir.

-  Kesme; kumaşın atkı ya da çözgü ipliklerinden belirli miktarı çekilerek çıkartıldığı bir tekniktir. Bu teknik daha çok bordürlere uygulanır.

-  Civankaşı; hesap işi ve Türk işinde desen içi doldurmada veya kenar suları yapmada, Antep işinde desen yapmada kullanılır. Uygun renkler, bir rengin tonları veya sim ile çalışılır.

-  Tel Kırma (Bartın işi) ; teknik  ve malzeme açısından diğer işlemelerden farklıdır. Kumaş kasnağa gerilerek çalışılır. İşleme yaparken tel, makas kullanılmadan koparıldığı için bu adı almıştır. Diğer adı ‘Bartın işi’ dir. Altın, gümüş tel ile işlenir. 16 ve 17.yy.larda bakır tel de kullanılmıştır. Özel başlı basık gümüşten bir iğne ile işlenir.

 detaylı bilgi için bkz.