KÜNDEKARİ

İslam sanatında en erken örneklerini 12.yy da Mısır, Halep ve Anadolu’da görülen kündekari tekniğinin üç merkezde paralel olarak geliştiği düşünülmektedir.

Selçuklular tarafından ağaç işlerinde kullanılan oyma tekniği, Osmanlılar zamanında yerini geçme tekniğine (kündekari) bırakmıştır.

Bu teknikle yapılan eserler  küçük ölçüde çeşitli geometrik parçaların birbirine geçmesiyle oluşmuş ve yapıldıkları tarihten günümüze kadar da zaman ve doğal etkilerden bozulmadan gelebilmişlerdir.

Geçme tekniğindeki bu parçaların tahta suları, damarları, birbirine zıt durumda konulduğundan, biri diğerinin nem ve ısından çarpılmasına engel olduğu için örnekler yüzyıllar boyunca muntazam görünümlerini korumaktadırlar.

Bu teknik yapılışına göre 'Taklit Kündekari' ve 'Hakiki Kündekari' olmak üzere ikiye ayrılır.

Hakiki Kündakâri :

Kündekari tekniği, önceden kesilerek sekizgen, altıgen, yıldız, üçgen, dikdörtgen biçimli hazırlanan ağaç parçaları ile bunları birbirine bağlamak amacıyla tasarlanmış oluklu ağaç kirişleri, çivi ve tutkal kullanmadan, birbirinin içine geçirilerek yapılmaktadır. 

Parçalar geçme olduğundan, ahşabın kuruyup ufalanması halinde blok ayrılmalar ve yarılmalar olmaz.

Genellikle minber yan aynalıklarında kullanılan bu teknik sağlamlık açısından önemlidir.

Aynı zamanda kündekari satıhların altında sağlamlık açısında bir iskelet bulunur.

Taklit Kündekâri

Taklit kündekari yapılış tekniğine göre guruplara ayırmak mümkündür.

a- Çakma ve Rölyefli Kündekari

Ayrı ahşap blokların yan yana getirilmesi ile oluşturulur.
Bu bloklar yıldız, sekizgen ve baklava formundadır.
Üstleri kabartılmış motiflerle süslüdür.
Bu blokların birleşim yerlerine geometrik kafesi meydana getiren kirişler çakılır.
Görünüşte hakiki kündekariden güç ayrılır.
Çivi sadece kirişlerin çakılmasında kullanılır.
           
b- Tamamen Çakma ve Yapıştırma Kündekari

Ahşap bloklar üzerine sekizgenler, yıldız ve baklavalarla, geometrik kafesi teşkil eden ahşap kirişler çakılmıştır.

Anadolu’da Selçuklu ve Beylikler döneminde Kündekari tekniği ile yapılmış minber örneklerinin bulunduğu bazı camiler. 

 Konya Alaaddin Cami (1155/56)
 Aksaray Ulu Camii (1408)
 Malatya Ulu Cami (1224)
 Siirt Ulu Cami (13.yy) 
 Birgi Ulu Cami (1312)
 Ivaz Paşa Camii (Manisa) (1487)



***bkz***