BERGAMA HALILARI

Bergama halıcılığının tarihsel gelişim sürecine bakıldığında tüm kaynaklar, bu yörede üretilen ve günümüzde bilinen en eski halı örneklerinin 16. ve 17. yy. a dayandığını kabul etmekte, ancak Bergama’ya atfedilen halıların üretim merkezi ile ilgili kesin ve net bilgiler verilememektedir.

Bergama ve çevresinde dokunan halıların malzemesi genellikle yündür. Yünün elde edilmesi ve iplik haline getirilmesi geleneksel usullerle yapılır.

Yörede tezgaha dik gerilen ipliklere eriş, arış veya çözgü, yan atılan ipliklere argeç veya atkı, düğüm ipliklerine de ilme veya halı yüzü adı verilmektedir.

Dokumada kullanılan çözgü iplikleri genellikle iki katlı ve çift, atkı iplikleri tek katlı ve 2,3,4,5 sıra, düğüm iplikleri ise azbükümlü ya da  iki katlı ve tek bükümlüdür. Özellikle Kozak yöresinde atkı ipleri kırmızı renktedir.

Dokumada çift düğüm tekniği (Türk düğümü) kullanılır.

Son yıllarda dokunan örneklerde yaklaşık 26x36 dm2 kalite görülmektedir ve hav yüksekliği 1 cm. den azdır.

Halk arasında kalite tel (çözgü ipliği) sayısı ve sıyırdım hesabıyla ölçülmektedir. Yörede çözgü iplikleri çifterli sayılır ve her bir çözgü ipliğine tel, iki tele bir sıyırdım denilmektedir. Ayrıca yöre halılarında bir sırada atılan düğüm sayısına da sıyırdım denilmektedir.(1)

Bergama halılarında zemin rengi olarak çoğunlukla kırmızı rengin hakim olduğu dikkati çekerken nadiren lacivert kullanıldığı örnekler mevcuttur. Bergama halılarında on üç farklı renk kullanıldığı tespit edilmiştir.

detaylı bilgi için bkz.