Kızılcabölük Dokumaları

Kızılcabölük, Ege Bölgesi'nde Denizli ilinin en eski dokuma merkezlerinden biridir.

II. ve III. yüzyıllardan beri Babadağ eteklerinden başlayıp Pamukkale, Goncah ve Honaz çevresini içine alan ve Antik Donemde Lycos Vadisi olarak adlandırılan bölgede dokumacılığın yaygın şekilde yapıldığı bilinmektedir.
Lycos Vadisi'nde yapılan kazıların sonuçlan, dokuma geleneğinin oldukça eski olan geçmişini destekler niteliktedir.

Önceleri yün, daha sonra ipek ve günümüzde daha çok pamuk hammaddesiyle üretim yapılan bölgede, geleneksel el dokuma tezgahlarıyla yapılan üretim azalsa da devam etmektedir.

Kızılcabölük'te üretilen en yaygın motiflerden biri 'mekik gel-gitti' yani devamsız atkılı eşkenar dörtgene benzer motiftir.

Kızılcabölük'te el tezgahlanndaki hareket sayısını belirtmek için 'ayak' terimi kullanılmaktadır. 2-3-4-5 ayaktan sonra dokuma sistemi 6-8-10-12 ayak olmak üzere çift sayılarla oluşmaktadır.

Geçmişte 3 ayaklı el tezgah sisteminde, çözgü yönünde renkli çizgili bir desen içeren 'Kızılcabölük boncuklusu' adlı desen üretilmiştir.

5 ayak el tezgah sisteminde dokunan 'Kızılcabölük tırnaklısı', Kızılcabölük boncuklusuna benzer bir desene sahiptir.

6 ayakla yapılan çeşitli desenlere ise 'sığır sidiği', 'çam ağacı' ve 'fincan altı' adı verilmiştir.

8 ayakla, siyah cözgûler içinde 2 cm. aralıklarla 1 adet beyaz çözgünûn yerleştirildiği, atkıdan beyaz ipliğin kullanılarak eşkenar dörtgen desenlerin oluşturulduğu 'vişe' adlı desenli kumaş dokunmaktadır.

10-12 ayakla dokunan desenler, 50 çeşit civarındadır ve bu desenler dokuyucunun becerisi ve zevkine göre, çeşitli şekillerde üretilebilecek desenlerdir.
Daha yoğun süsleme içerdiğinden dolayı bu desen grubuna 'greplingiller' adı verilmiştir.

Pamuk ipliğiyle dokunan kumaş türleri yanında, yün ipliğiyle üretilen aba ve biraz daha ince bir kumaş olan çuhanın da Kızılcabölük te el tezgahlarında dokunan kumaşlar arasında olduğu belirtilmiştir.

Yörenin dokuma kumaş örnekleri Kızılcabölük Tekstil Müzesi'ndedir.

 
detaylı bilgi için bkz.