anasayfa kategoriler idesözlük müze rehberi köşe yazıları sunumlar amacımız bize ulaşın
› Kategoriler  
Geleneksel Türk Sanatları ve Anadolu Coğrafyasındaki Gelişimi - Saray Sanatları - Saray Halıları


Saray Halıları

Anadolu Türk Halı Sanatının öncüsü sayılan Pazırık Halısı MÖ V. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Pazırık halısı Türklerin atayurdu olan Ortaasya Altay Dağları’nda 1949 yılında Kurgan denilen mezarlarda bulunmuştur. Tamamen yün malzemeyle ve Gördes düğümü olarak da adlandırılan, Türk düğüm tekniğiyle dokunmuştur.

Ortaasya Türk Halı Sanatı geleneklerini, Anadolu da Selçuklu halıları devam ettirmiştir. Anadolu Selçukluları nın  düğümlü halı sanatının gelişmesinde önemli katkıları vardır.
Dönemin Türk düğümlü halıları, düğümlü halılar tarihinde ilk defa düzenli ve sürekli gelişimin başlangıcı olmuştur. Anadolu Selçuklularının düğüm tekniği XIII. yy başında, büyük ve uzun bir geleneğe dayanır ve bu dönemde görülen karakteristik motifler, daha sonraki yüzyıl halılarında da çeşitli kompozisyonlarla devam etmiştir.

Osmanlıların halı sanatındaki ilk faaliyetleri, Selçukluların geliştirdiği sağlam temeller üzerine yükselmeye başlamıştır. XIV. ve XV. yy boyunca yapılan halılar, teknik ve motif bakımından Selçuklu Halı Sanatının prensiplerine bağlı kalmıştır. (1)

Halıların kompozisyonundaki sonsuzluk prensibi, bütün Türk Halı Sanatının temel prensibi olarak süregelmiştir. Bugün, birçok Anadolu halı, kilim ve diğer düz dokumalarında, Selçuklu halılarının motifleri görülmektedir. (2)

Selçuklu halılarından sonra, Türk Halı Sanatı nın ikinci parlak devri XVI. yüzyılda büyük bir motif zenginliği ile Uşak ve çevresinde yapılan halılarla başlar.

Çok tanınmış Hereke halılarının üretimine ise 1844'te başlanmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu Dönemi- Saray Halıları

Halkın günlük kullanımı, ihtiyacı gereği kendisi için dokuduğu halılar ile saray beğenisine sunulan halılar arasında her açıdan çok büyük farklar olması nedeniyle bu dönemde Türk halı sanatında yeni bir tekniğin ve tümüyle natüralist çiçek motiflerinin görüldüğü bir grup olarak saray halılarının farklı bir yeri vardır. (3)

İlgili konular hk. detaylı bilgi için bkz.

    Kapat
 

(1) Türk Halı Sanatı ve  Tarihsel Gelişimi için bkz 
     İ.Öztürk, Dokumaya giriş/ Halı Düz Dokumalar ve Dokuma Kumaşların Üretim Teknikleri, İzmir 2007
     F.Tekçe,Pazırık Altaylarında bir Halının Öyküsü, levent Matbaacılık, Ankara 1993
     N.Diyarbekirli, Pazırık Halısı, Türk Dünyası Araştırmaları, İstanbul 1984
     N.Diyarbekirli, İlk Türk Halısı,I.Uluslarası T.Folklor Kongresi, Ankara, 1973
     F.Sümer, Anadolu'daki Türk Halıcılığına Dair En Eski Tarihi Kayıtlar, Türk Dünyası Araştırmaları, S.32, İstanbul 1984
     Ş.Yetkin,Türk Halı Sanatı, İstanbul 1974
     Kazım Dirik, Türk Halıcılığı, İstanbul 1938H.Ö. Barışta, T.C Dönemi Halk Plastik Sanatları, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara 2005
     N.Kırzıoğlu, Altaylar’dan Tunaboyu’na Türk Dünyasında Ortak Motifler,
     G.Öney, Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi Türk Halı Sanatı,BBBderg.Y10 S41
     O.Aslanapa-Y.Durul, Selçuklu Halıları, İstanbul 1973
     O.Aslanapa, Türk sanatı, Selçuklu ve Osmanlı Halıları,
     O.Aslanapa, 17. yy'da Türk Halı Sanatının Gelişmesi, Erdem AKM Yayınları,S.28, Ankara 1999 
     O.Aslanapa, Türk Halı Sanatının Bin Yılı, Eren Yayıncılık, İstanbul 1987
     B.Deniz, Geçmişten Günümüze Halıcılık, Bilim Birlik Başarı Dergisi Y.10 S.40
     B.Deniz, Osmanlı Devri Anadolu-Türk Halıları, Bilim Birlik Başarı Y.10 S.42
     B.Acar, Halı Hazinelerimiz, İlgi, Y.7, S.41,1972
     B.Acar, Vakıflar Gn. Md.lüğü Halı Galerisi, İstanbul 1973
     K.Erdmann, Der Turkische Teppich Des 15.Jahrhunderst / 15.yy Türk Halısı, İÜ Yayını, İstanbul 1960
     R. Karadağ- E.Dölen, Reexamination of Turkey red; Annali di Chimica, İtalya, 2007     
     İ.Öztürk, Halıcılık Örneğinde Yöresel El Dokumalarının Araştırılmasında Değerlendirme ölçütleri’ 
     Turizm Bakanlığı, Turkish Handwoven Carpets, Ankara 1988     
     B. Bottanald, The Revival Dyeing in TwoTraditional Weawing Areas of Anatolia Rug., Reviw, Vol.3 No.9, 1983
     H. Haack, Oriental Rugs and Illustrated Guide, London 1960
     T.T.Rice, Ancient Arts Of Central Asia, London, 1965
     E.D.Philips, The Royal Hords, Nomad Peobles of Steppes, London , 1965     
      J.W. Mackie, Rugs andTextiles, Turkish Art 1980


(2) Dokuma teknikleri detayları için bkz.
      İ.Öztürk,Dokumaya giriş/Halı Düz Dokumalar ve Dokuma Kumaşların Üretim Teknikleri, 2007
      Macide Gönül, Eski Türk Halılarında Dokuma Tekniği ve Özellikleri, 2. Uluslararası El Sanatları Semp. Bildirileri, DEÜ, İzmir 1982

(3) Saray Halıları ile ilgili geniş bilgi için bkz.
     E.Kühnel-J.Bellinger,The Textile Museum, Cataloque Raisonne, Cairiene Rugs and Others   Technically Related 15 th Century 17 th Century, Washington 1957
     K.Erdmann,Neure Untersuchungen Zur Frage Der Kairener Teppiche, Ars Orientalis IV 1961
     Ş.Yetkin,Osmanlı Saray Halılarında Yeni Örnekler, Sanat Tarihi Yıllığı VII, 1976

 ipek halılar ile ilgili detaylar hk.
     T.Altınbaş, Doğal İpekten El Dokusu Halı Yapımı ve İhraç Edilen İpek Halıların Teknik Özellikleri ile Üretim Koşulları Üzerinde Araştırmalar,Ankara 1979

  
     
 
 
› İlgili kategoriye ait ürünler
İlgili kategoriye ait herhangi bir ürün bulunmamaktadır.

› Bunları biliyor musunuz?
Birsen Malkoç
Tüm hakları saklıdır. © 2024 idesanat.com
Önemli Bilgiler
1. İçeriğimizi başka bir sitede paylaşıyorsanız, lütfen kaynak belirtmeyi unutmayın, ilginize teşekkür ederiz.
2. Sitemizde bulunan bir içeriğin telif haklarına veya yasalara aykırı olduğunu düşünüyorsanız lütfen bize bildirin.