anasayfa kategoriler idesözlük müze rehberi köşe yazıları sunumlar amacımız bize ulaşın
› Kategoriler  

 
Anadolu'da Seramik

Seramiği, en eski yerleşim merkezi olarak bilinen Anadolu’da,  M.Ö 6500 de Çatalhöyük’de görürüz. İnsanoğlunun toplama kültüründen yerleşik-üretken bir kültüre geçişi kadar eskidir Anadolu’daki seramik sanatı.

Anadolu’da renkli seramiğin ilk örnekleri Hacılar işlerinde görülmüştür. Hacılar seramikleri yüksek bir teknik ve ileri bir süsleme anlayısını yansıtır.

Toprak kaplar, önceleri el ile şekillendirilmiş daha sonraları M.Ö 3500 de; Mezopotamya’da bulunduğu söylenen el tornası kullanılmıştır.

Tekniğin ilerlemesi ile seramik, ekonomik ve sosyal hayatta daha önem kazanmıştır. Dini törenlerde kullanılan bereket simgeleyen küçük figürlerin yerini, günlük yaşamda çeşitli ihtiyaca göre yapılmış kaplar, kandiller almıştır.

Zamanın endüstrisinde ve ticaretinde yer alan, maden eritmede kullanılan pota, koku, içki ve yağ gibi sıvıların yapımı ve saklanması için küp, testi ve amforalar, yün eğirmeye yarayan iğ gibi eşyalar yapılmıştır.

Prehistorik devirde, Anadolu’da  bugün bile güveç, tava gibi toprak kapların pişiriminde uygulanan, açıkta yakılan ateş içine yerleştirilerek, üstleri toprak ve çalılarla örtülen pişirim yöntemi kullanılmıştır.

M.Ö 4000 de kullanılmaya başlayan dikey fırınlarda daha yüksek ısı elde edilmesiyle daha sağlam ürünler meydana getirilmiştir. Anadolu’da bugün bu tür fırınlara Trakya ve Orta Anadolu çömlekçi köylerinde rastlanılır.

Hitit dönemi (M.Ö 1450-120) Anadolu seramik sanatının en parlak devridir. Anadolu  tek renkli seramikleri  Hitit Kültürü’nde en üstün teknik düzeye ulaşmıştır.

Urartular dönemi seramiklerinde Asur etkisi görülür.

Frig, Lidya, Likya, Karya ve  İon uygarlık dönemlerinde Yunan etkisi gözlenir.

Helenistik Çağ da (M.Ö. 300-30) ise Yunan ve İran sanatlarının etkisinde, süslü kaplar yapılmıştır.

Roma devrinde rölyefli, mühürlü, kullanım ve süs eşyaları yanında yapılarda da seramiğin yer aldığı görülür.

Bizans devrinde ise (M.S. 4-14) seramik, Roma ve Anadolu kültürlerinin bir sentezi olan motif ve renklerle karşımıza çıkar. Hristiyan, İslam ve etnik grupların kültürleri içiçelik gösterir. 

Selçuklu devri, Anadolu seramik tarihinin en güzel örneklerine rastlanan devirdir. Seramik yapılarda sırlı tuğla olarak veya çini olarak yer alır. Konya, Diyarbakır gibi şehirlerdeki dini yapılarda canlı, kalıplaşmamış Selçuklu uslubu ile değişik dekor tekniklerinin uygulandığı görülür.
Bu devirde, sanatçıların çömlekçi hamuru ve sırı üzerindeki çalışmaları seramik sanatına büyük katkıdır.

Seramik Anadolu’nun ticaret yolları üzerinde olması, çeşitli nedenlerle göçlere sahne olması, Osmanlı Devletinin çok geniş sınırlara sahip olması nedeniyle değişik kültürlerin etkisi altında özellikle İslam Kültürü’nün damgasını taşıyan işlerle belirginleşmiş ve XVI. yy da en parlak devrini yaşamıştır.

Seramik üretilen merkezlerden Kütahya daha çok halk sanatının uzantısı olarak geliştiği, canlı, çok renkli ve serbest motiflerin yer aldığı işler olarak gelişmiştir.

İznik ve İstanbul imalathaneleri ise saray beğenisine cevap veren ince işler üretmişlerdir.

Bugün Anadolu’nun hemen hemen her bölgesinde  eskinin tekrarı olmayan, ama geçmişin yorumunu yaparak bu sanat alanında yaratıcılığını sergileyen atölyeler mevcuttur.

detaylı bilgi için bkz.

    Kapat
 

Kaynak:B.Anılanmert, Anadolu’da Seramiğin Dünü Bugünü,  BBB Derg. Y9 S36
     Ara Altun, Osmanlıda Çini ve Seramik Öyküsü/The Story of Ottoman Tiles and Ceramics, İstanbul 1997-1999
     Ara Altun, İznik, Türk Çini ve Seramikleri,İstanbul 1991
     Arthur Lane, Later Islamic Pottery, London 1957
     B.Demirsarar, Anadolu Türk Sanatında Çini ve Seramik, Kültürlerin Kesiştiği Ülke, Türkiye, İstanbul 1993
     Can Kerametli, Asya'dan Anadolu'ya Türk Çini ve Keramik Sanatı, Türkiyemiz 9,İstanbul 1973
     C.Krefer, Les  Ceramiques Muslümanes D'Anatolie, Cahiers de la Ceramique,4, 1956
     Gönül Öney, Türk Çini Sanatı, İstanbul 1976
     Gönül Öney, Anadolu’da Türk Devri Çini ve Seramik Teknikleri, Türk Çini Sanatı, İstanbul 1986
     Gönül Öney, Anadolu Türk Çini ve Seramik Sanatı, İstanbul 1976
     Gönül Öney, İslam Mimarisinde Çini, İstanbul 1988  
     Gönül Öney, Erken Osmanlı Mimarisinde Çini, XV-XVI yy Başı İznik-Bursa-Edirne, Osmanlı 11, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 1999
     Gönül Öney, Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları, İş Bankası, Ankara, 1992
.
   
Gönül Öney, Turkish Ceramic Tile Art, Tokyo 1975
     Gönül Öney, Bursa Çinileri, İstanbul 1996
     M.Paker, Anadolu Beylikler Devri Keramik Sanatı, Sanat Tarihi Yıllığı, I, İstanbul 1965 
     O.Aslnapa-Ş.Yetkin-A.Altun, İznik Çini Fırınları Kazısı/The İznik Tile Kiln Excavations, II.Dönem,İstanbul 1989
     Nurhan Atasoy-J.Raby, İznik Çiniciliğinin Gelişmesi ve Büyümesi, İznik,Londra/Singapur,1989
     Friedrich Sarre, Die Keramik der Islamische Zeit von Milet, Berlin 1935
     J. Carswell, Iznik Pottery, London 1957
     Şerare Yetkin, Anadoluda Çini Sanatının Gelişmesi, İstanbul 1986
     Şerare Yetkin, Türk Çini Sanatında Bazı Önemli Örnekler ve Teknikleri, Sanat Tarihi Yıllığı I, İstanbul 1964    

 
     
 
 
› İlgili kategoriye ait ürünler
Acem Çengi
Çini / Seramik
Atlı Binici
Çini / Seramik
Besmele-i Şerif
Çini / Seramik
Çini Karo
Çini / Seramik
Desenler
Çini / Seramik
Elips Tabak
Çini / Seramik
Genç Rakkase
Çini / Seramik
Maske
Çini / Seramik
Minyatür Pano
Çini / Seramik
Osmanlı Saltanat Kayığı
Çini / Seramik
Pençli Tabak
Çini / Seramik
Piri Reis
Çini / Seramik
Rumi Tabak
Çini / Seramik
Rumi'li Tabak
Çini / Seramik
Tabak
Çini / Seramik
Tabak (Şahi Orhan)
Çini / Seramik
Testili Kadın
Çini / Seramik
Uyuyan Kadın
Çini / Seramik
Yüzleşme
Çini / Seramik
Çini Tabak
Çini / Seramik

› Bunları biliyor musunuz?
Birsen Malkoç
Tüm hakları saklıdır. © 2024 idesanat.com
Önemli Bilgiler
1. İçeriğimizi başka bir sitede paylaşıyorsanız, lütfen kaynak belirtmeyi unutmayın, ilginize teşekkür ederiz.
2. Sitemizde bulunan bir içeriğin telif haklarına veya yasalara aykırı olduğunu düşünüyorsanız lütfen bize bildirin.