Sultan I. Murad'ın annesi Nilüfer Hatun'un anısına yoksullar için her gün yemek dağıtılan bir hayır kurumu olarak 1388 yılında inşa ettirilmiştir. İmaret olarak kullanılan yapı, Cumhuriyet Döneminde değişik gereksinmeler için depo olarak kullanılmış, 1960 yılında müze olarak hizmete açılmıştır.

Tarihsel bir yapı olan imaret 14. yüzyıl Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinden birisidir. Osmanlı mimarisinde ters T planının ilk kez uygulandığı yapıdır.

Yapı, kubbe ve tonozların örttüğü sütun ve payelerin taşıyıcı oldukları bir revakla başlar. Üzerinde kitabe bulunan bir kapı ile ana bölüme girilir. Ana bölüm, merkezinde bir aydınlatma feneri bulunan bir kubbe ile örtülüdür.
Ana bölümden üzerleri kubbeyle örtülü yan mekanlara geçilen yapıda Bizans dönemine özgü zengin ve renkli bir taş ve tuğla işçiliği dikkati çekmektedir .

Müzede İznik ve çevresinden çıkarılan arkeolojik buluntular ile Ilıpınar Höyük, İznik Tiyatro Kazısı, Menteşe Höyük ve İznik Çini Fırınları kazılarından çıkarılan 2000'i aşkın arkeolojik eser, 300 sikke, 500 İznik çinisi ve seramiği ile 150 adet etnoğrafik eser sergilenmektedir.

Arkeoloji bölümünde; Prehistorik, Helenistik, Roma,Bizans dönemleri taş, cam eserler, takılar, kandiller, koku şişeleri, sikkeler,

Etnoğrafya bölümünde; 11.yüzyıla ait İznik seramik ve çinileri, tütün, para, saat keseleri, yazı takımları sergilenmektedir.

Müze bahçesinde Helen, Roma, Bizans ve Osmanlı eserleri (sütun başlıkları, lahitler, kabartmalar, korkuluk levhaları, ambonlar, siterler, yazıtlar, çörtenler, sütun tamburları, vaftiz havuzları, pişmiş toprak levhalar ve mezar taşları) görülebilir.

Müze Caddesi, İznik
Tel : (0224) 757 10 27 – 757 19 60
Pazartesi dışında her gün 08.00-12.00/13.00-17.00 saatlerinde ziyarete açıktır.